ناامیدی در سال کنکور؛ دلایل و راهکارهای مقابله با این حس
ناامیدی در سال کنکور، حسیه که خیلی از دانش‌آموزان توی این دوره حساس تجربه میکنن. دانش‌آموزانی که توی سال کنکور هستن، فشار و استرسی رو تحمل میکنن که شاید توی این ۱۲ سال تحصیل‌شون تجربه نکرده باشن.
کنکور تنها یک آزمون علمی نیست که با درس خوندن تنها بشه توی اون به موفقیت رسید؛ بلکه این آزمون مثل یک مسابقه ماراتن می‌مونه که برای رسیدن به خط پایان باید استقامت، اراده و توانایی مواجهه به مشکلات، چالش‌ها، انتظارات و اتفاقات رو داشت. در این بین، ناامیدی مثل یک ابر سنگین روی افکار دانش‌آموزان سایه می‌اندازه و باعث میشه اونها نتونن بازدهی خوبی از درسی که می‌خونن داشته باشن و تلاش‌هاشون بیهوده بشه.
با توجه به اهمیت بالای این موضوع، ما توی گروه آموزشی پرش، تصمیم گرفتیم تا درباره ناامیدی در سال کنکور صحبت کنیم و روش‌هایی برای بازیابی انگیزه و امید به دل دانش‌آموزان رو ارائه بدیم. پس اگه شما هم با این حس سنگین و غذاب‌آور مواجه هستین، این مقاله رو تا آخر دنبال کنین.
“خوشبختی واقعی این است که از حال لذت ببریم، بدون اینکه به آینده اضطراب داشته باشیم، نه اینکه خودمان را با امیدها یا ترس‌ها سرگرم کنیم بلکه با آنچه داریم که کافی است، راضی باشیم، زیرا کسی که چنین است چیزی نمی‌خواهد. بزرگترین برکات بشر درون ما و در دسترس ما است. مرد خردمند با سرنوشت خود، هر چه باشد، راضی است، بدون آرزوی چیزی که ندارد.” سنکا – ۴ قبل از میلاد مسیح – ۶۵ بعد از میلاد مسیح
این جمله از این خردمند و متفکر روم باستان به ما میگه که ناامیدی چیز بدی نیست؛ بلکه این امید بیش از حده که باعث نابودی ما میشه. نکته‌ای که خیلی از دانش‌آموزان باید به اون دقت کنن.
عناوین مهمی که در این مقاله می‌خوانیم :
دلایل ناامیدی در سال کنکور
دلایل ناامیدی در سال کنکور رو میشه توی سه دسته تقسیم کرد. دسته اول، دلایلیه که مربوط به خود شخص میشه، دسته دوم مربوط به شرایط اجتماعی و خانوادگی میشه و دسته سوم هم دلایلیه که به شرایط تحصیلی ارتباط داره. در ادامه هر سه این دسته رو به طور کامل توضیح می‌دم.
نداشتن اعتماد به نفس
ناامیدی برای قبولی در کنکور با نداشتن اعتماد به نفس، پیوند عمیقی خورده. دانش‌آموزانی که به خودشون و توانایی‌هاشون اعتماد نداشته باشن مطمئنا با این حس عذاب‌آور مواجه میشن. اگه احساس ناکافی بودن بکنین و به خودتون اعتماد نداشته باشین مطمئنا حس ناامیدی شدیدی پیدا می‌کنین.
البته احساس ناکافی بودن و عدم اعتماد به نفس دلایل خاص خودش رو داره، ولی ذهن ما همیشه سعی داره تا بدترین سناریوها رو بچینه و یک ضعف کوچیک رو برای خودمون خیلی بزرگتر می‌کنیم. این حس توی سال کنکور میتونه چالش‌های بیشتری ایجاد کنه.
تنبلی در طول سال
بله! یکی از مهم‌ترین دلایل ناامیدی در سال کنکور، اینه که دانش‌آموزان در طول سال کم کاری میکنن و تلاش لازم رو برای قبولی توی کنکور انجام نمیدن. این دسته از دانش‌آموزان، هرچی به موعد کنکور نزدیک‌تر میشن، ناامیدی‌شون بیشتر میشه و حتی از فرصت‌های باقی‌مونده هم استفاده نمی‌کنن.
درصورتی که حتی یک ماه قبل از کنکور هم میشه برای کسب رتبه خوب تلاش کرد و به موفقیت رسید. پس اگه تا الان تلاش کافی نداشتین، ناامید نباشین، چون هنوز تا کنکور وقت زیاد دارین.
کمالگرایی خواهر ناتنی ناامیدی در سال کنکور
خیلی وقت‌ها کمالگرایی خود دانش‌آموزان باعث ناامیدی برای قبولی در کنکور میشه. برای مثال ممکنه یک دانشآموز روزی ۷ ساعت درس بخونه ولی توی این ۷ ساعت یک درس رو هم تموم نکنه.
چرا؟ چون انقد کمال‌گراست که یک پاراگراف رو ۲۰۰ دفعه مطالعه میکنه. این کمالگرایی و وسواس در مطالعه، نه تنها بازدهی تحصیلی برای دانش‌آموزان نداره، بلکه باعث میشه اونها از نظر ذهنی هم دچار چالش‌های زیادی بشن.
وضع مالی نامناسب
یکی از دلایل مهم ناامیدی در سال کنکور که به شرایط خانواده بستگی داره، وضع مالیه که تاثیر زیادی توی نتیجه کنکور دانش‌آموزان می‌ذاره. دانش‌آموزی که نتونه از منابع درسی مناسب استفاده کنه، توی اردوهای مطالعاتی شرکت کنه، تغذیه مناسب نداشته باشه و به جز درس درگیری‌های فکری مالی هم توی ذهنش باشه، نمی‌تونه به موفقیت توی کنکور امید داشته باشه.
پس این نکته که دانشآموز ذهنش باید فقط مشغول به کنکور باشه منتفیه. مسلماً شما خودتون هم نمی‌تونین بدون فکر به شرایط خانواده‌تون درس بخونین و همیشه گوشه ذهنتون این مشکلات رو دارین.
انتظارات بالا و فشار مضاعف خانواده
سه مورد بالا، از دلایل شخصی برای پیش اومدن ناامیدی در سال کنکور بود. اما برخی از این دلایل از خانواده یا اطرافیان دانش‌آموزان نشأت می‌گیره. برای مثال انتظارات بالا و فشار مضاعف خانواده‌ها باعث میشه دانش‌آموزان استرس بیشتری برای کنکور داشته باشن و به توانایی‌های خودشون بیشتر شک کنن.
چون خواه ناخواه این فکر براشون پیش میاد که شاید به اندازه کافی خوب نیستم که انقدر بهم فشار میارن. همین فکر اعتماد به نفس دانش‌آموزان رو پایین میاره و نمی‌‌ذاره اونها یادگیری خوبی موقع خوندن درس داشته باشن.
مقایسه با دانش‌آموزان دیگه
خیلی وقت‌ها والدین، فرزندان خودشون رو با دانش‌آموزان دیگه در دور و آشنا مقایسه میکنن. این کار نه تنها باعث ایجاد حس رقابت بین دانش‌آموزان نمیشه، بلکه اونها رو دچار بی‌انگیزگی در سال کنکور هم میکنه.
فکر کنین که خودتون در حال درس خوندن و تلاش کردن هستین و پدر و مادرتون مدام میگن که فلانی بیشتر از تو درس می‌خونه، فلانی از تو زرنگ‌تر و باهوش‌تره و … . خب توی این شرایط این سوال برای شما پیش نمیاد که توجه پدر و مادرتون به بقیه بچه‌ها بیشتر از بچه خودشونه.
بعدش هم یکی دیگه از ایرادات این طرز تفکر اینه که به فرزندتون احساس ناکافی بودن می‌دین و باعث میشین عزت نفس‌شون از دست بره. راه‌های سالم‌تری هم برای ایجاد حس رقابت در دانش‌آموزان وجود داره که میتونین از اونها استفاده کنین.
عدم دسترسی به منابع مناسب
حالا که به شرایط خانوادگی و شخصی فرد پرداختیم، بد نیست شرایط تحصیلی و اجتماعی دانش‌آموزان رو هم در نظر بگیریم. برای مثال دانش‌آموزی دچار ناامیدی در سال کنکور میشه که از داشتن منابع درسی مناسب محروم باشه.
برای مثال یک دانشآموز توی یکی از شهرستان‌های حومه مشهد، برای شرکت توی آزمون‌های شبیه‌ساز یا کلاس‌های تقویتی، باید تا خود مشهد بره که این قضیه میتونه وقت، هزینه و انرژی زیادی از دانشآموز بگیره.
همچنین داشتن یک مشاور که همواره دلسوز و حامی دانشآموز باشه از نون شب هم برای اونها واجب‌تره! دسترسی نامناسب میتونه دانشآموز رو از این نیازهای اساسی‌اش محروم کنه. اما یک راه حل برای این مشکل وجود داره که توی بخش‌های بعدی حتما اون رو معرفی می‌کنم.
حجم زیاد مطالب در مقابل وقت کم
هیچ فرقی بین دانش‌آموزان رشته‌های مختلف از نظر حجم بالای دروس وجود نداره. شما توی هر رشته‌ای که تحصیل کنین متوجه میشین که مطالب کنکور به قدری زیاد هست که اگه برنامه‌ریزی خوبی نداشته باشین دچار کمبود وقت میشین.
دانش‌آموزانی هم که ازابتدای سال تحصیلی برنامه‌ریزی منظمی برای خودشون نداشتن و نتونستن با توجه به بودجه‌بندی کنکور پیش برن، دچار ناامیدی برای قبولی در کنکور میشن.
کسب نتایج ضعیف توی آزمون‌های مشابه
گاهی وقت‌ها یک دانشآموز توی چند آزمون شبیه‌ساز کنکور شرکت میکنه و از هیچکدومشون نتیجه خوبی به دست نمیاره. این قضیه میتونه باعث ایجاد حس ناامیدی در سال کنکور بشه؛ چون به دانشآموز این حس رو القا میکنه که اون به اندازه کافی استعداد نداره و توی کنکور اصلی هم نمی‌تونه موفق بشه.
اما این یک فکر کاملاً اشتباهه چون یکی از دلایل اصلی برگزاری این آزمون‌ها، کاهش استرس اونها و ایجاد حس امیده.
روش‌های بازیابی انگیزه در سال کنکور
حالا که با دلایل اصلی ایجاد حس ناامیدی در سال کنکور آشنا شدیم، باید بریم سراغ راهکارها و روش‌های مقابله با این حس آزاردهنده. گفتیم که دانش‌آموزان برای موفقیت توی کنکور فقط به درس خوندن نیاز ندارن و باید شرایط ذهنی و روحی اونها هم برای این آزمون مناسب باشه.
به همین دلیل داشتن حس امید و انگیزه برای موفقیت توی کنکور الزامیه. حالا با هم بریم راهکارهای متناسب با دلایل بی‌انگیزگی در سال کنکور رو بررسی کنیم.
داشتن منابع و مشاوره تحصیلی مناسب
فضای مجازی و اینترنت برای دانش‌آموزان موهبت به حساب میاد. اون دانش‌آموزی که توی یکی از شهرستان‌های حومه مشهد زندگی می‌کرد رو یادتون بیاد. آره همون دانش‌آموزی که به منابع آموزشی و مشاوره تحصیلی دسترسی سختی داشت. این دانشآموز میتونه با کمک اینترنت و گروه آموزشی پرش، منابع مناسب و مشاوره تحصیلی مورد نیازش رو به راحتی در اختیار داشته باشه.
با تهیه بسته‌های معلم خصوصی مخصوص کنکور پرش، همه دانش‌آموزها از هر نقطه‌ای از کشور که باشن می‌تونن به بهترین منابع درسی دسترسی داشته باشن و به صورت آنلاین با مشاورین پرش در تماس باشن تا از بهترین برنامه‌ریزی‌های درسی برخوردار باشن.
برنامه‌ریزی درسی مناسب
گفتم که دانش‌آموزان می‌تونن از طریق تماس با مشاورین پرش، از بهترین مشاوره‌های درسی برخوردار بشن و بهترین برنامه‌ریزی‌های درسی رو برای خودشون طراحی کنن. اما نکته‌ای که هست اینه که نباید دانش‌آموزان بعد از رسیدن به حس ناامیدی شروع به برنامه‌ریزی درسی کنن.
برنامه‌ریزی درسی یکی از مهم‌ترین معیارهای موفقیت توی کنکوره و علاوه‌بر پیشرفت تحصیلی به دانش‌آموزان در حفظ روحیه هم به اونها کمک میکنه.
یکی از عوامل جلوگیری از ناامیدی در سال کنکور اینه که دانش‌آموزان این احساس رو داشته باشن که دارن طبق برنامه پیش میرن. این حس بهشون کمک میکنه تا نسبت به خودشون احساس بهتری داشته باشن.
استفاده از تکنیک‌های خود مراقبتی
در طول نوشته این نکته رو چند بار بیان کردم که برای رسیدن به موفقیت در آزمون کنکور به جز درس خوندن باید به بخش‌های دیگه زندگی هم توجه کرد. این بخش‌ها می‌تونن شامل سلامت روان و جسم دانش‌آموزان بشه. تغذیه مناسب، خواب کافی، تمرینات جسمانی و ذهنی، مطالعه آزاد و … از جمله تکنیک‌های خود مراقبتیه که دانش‌آموزان برای مقابله با بی‌انگیزگی در سال کنکور باید به اونها توجه کافی رو داشته باشن.
برای مثال دانش‌آموزی که خواب کافی نداشته باشه، از تمرکز کافی هنگام درس خوندن برخوردار نیست یا اگه تغذیه مناسب نداشته باشه، نمی‌تونه بازدهی خوبی از درس خوندن داشته باشه. پس دانش‌آموزان باید این نکته رو در نظر داشته باشن که توجه به بخش‌های دیگه سلامتی به اندازه درس خوندن اهمیت داره.
مراقبه، تکنیک‌های تنفس، یوگا، تای‌چی‌چوان از جمله تکنیک‌هاییه که دانش‌آموزان می‌تونن برای بازیابی امید و انگیزه خودشون استفاده کنن.
داشتن استراحت و تفریح مناسب
یکی از دلایل اصلی ناامیدی برای قبولی در کنکور اینه که دانش‌آموزان بی‌وقفه مشغول درس خوندن هستن. بارها مشاهده شده که اکثر فامیل و اقوام برای خودشون رفتن پیک نیک یا دورهمی، ولی یک دانشآموز کنکوری توی اتاقش حبس شده و مشغول درس خوندنه. درست مثل یک زندانی که امیدی به آزادی بین دیوارهای سلول نداره، دانشآموز هم امیدی به بیرون اومدن از اتاقش نداره. این خاصیت دیوارهاست که اگه زیاد توی بین اونها باشیم، احساس می‌کنیم تا آخر عمرمون قراره همونجا بمونیم.
پس دانش‌آموزان از هر از گاهی باید از اتاقشون خارج بشن و حتی ساعت‌هایی از روز رو درس نخونن و فقط تفریح کنن یا استراحت داشته باشن. این کار باعث بازیابی ذهن میشه و اون رو برای دریافت اطلاعات بیشتر آماده میکنه.
یک سری از بازی‌ها و سرگرمی‌ها هم هستن که علاوه بر ایجاد احساس خوشی، باعث تقویت ذهن هم میشه. شطرنج، حل پازل‌های کلمات و اعداد (سودوکو)، بازی‌های رومیزی و … از جمله تفریحات سالمه که باعث میشه دانش‌آموزان هم به ذهنشون استراحت بدن، هم اون رو تقویت کنن و هم حس بهتری نسبت به خودشون داشته باشن.
حضور در اجتماعات سالم
انسان یک موجود اجتماعیه و حضور توی اجتماع‌های مختلف تاثیر مستقیمی توی روند تحصیلی اونها می‌ذاره. برای مثال اگه یک دانشآموز توی جمعی حضور داشته باشه که اهل سیگار کشیدن باشن و به فکر درس نباشن، مطمئنا اون دانشآموز هم دچار افت تحصیلی میشه و چه بسا به راه‌های بدتر کشیده بشه.
در طرف مقابل اگه همون دانشآموز، توی جمع‌های دانش‌آموزان موفق و درسخون قرار بگیره، ناخوداگاه تصمیم می‌گیره که خودش رو به سطح اونها برسونه و ازشون تکنیک‌های مطالعه و تقویت دروس رو یاد می‌گیره.
پس دانش‌آموزان برای مقابله با بی‌انگیزگی در سال کنکور باید به جمعهایی که توی اونها حضور دارن هم دقت کنن. اگه دوست دارن که توی کنکور نتیجه خوبی بگیرن، باید دمخور دانش‌آموزانی بشن که از نظر توانایی‌های درسی در سطح بالایی قرار دارن.
وظیفه والدین در رابطه با ناامیدی در سال کنکور
تا اینجای مقاله والدین باید با روش‌های مقابله با ناامیدی در سال کنکور آشنا شده باشن و به دانش‌آموزان توی این مورد کمک بکنن.
رفتارهایی به ایجاد حس ناامیدی در سال کنکور دامن میزنه شامل موارد زیر میشه:
انتظارات بالا: مطمئنا هر خانواده‌ای دوست داره که فرزندش بهترین کنکور باشه. ولی این نتیجه چطوری به دست میاد؟ آیا با سخت‌‌گیری صرف میشه انتظار موفقیت از دانشآموز داشت؟ آیا خانواده‌ها از شرایط روحی و روانی فرزند خودشون آگاهی کامل دارن؟ آیا تمامی نیازهای اون رو برای درس خوندن برطرف میکنن که انتظار کسب بهترین نتایج رو از دانشآموز دارن؟ تمامی خانواده‌ها باید این نکته رو توی ذهنشون داشته باشن که برای داشتن انتظار از دانش‌آموزان خودشون هم باید یک سری از نیازهای اساسی رو برطرف کنن.
مقایسه: بالاتر اشاره کردم که خانواده‌ها علاقه شدیدی به مقایسه فرزند خودشون با بقیه دانش‌آموزان دارن. در صورتی که اونها خودشون رو با پدر و مادرهای دیگه مقایسه نمی‌کنن، شرایط رو در نظر نمی‌گیرن و بی‌توجه به تمامی مسائل، تنها چیزی که می‌بینن اینه که بچه فلانی انقدر درس خونده و انقدر رتبه کنکورش شده. انگاری که دانش‌آموزان رو برای کسب موفقیت توی مسابقات میان خانوادگی روانه کنکور میکنن، نه برای موفقیت‌های بلند مدت در زندگی.
باور نداشتن: متاسفانه یک سری از خانواده‌ها قبل از شروع آزمون کنکور فرزند خودشون رو بازنده می‌دونن و این حس رو به اونها هم انتقال میدن و باعث میشن دانش‌آموزان از قبل خودشون رو بازنده بدونن. خیلی وقت‌ها دانش‌آموزان فقط به خاطر این که پدرشون یا مادرشون بهشون باور نداره از موفقیت توی کنکور ناامید میشن و دیگه تلاشی برای موفقیت انجام نمیدن.
کارهایی هم که خانواده‌ها باید برای مقابله با حس ناامیدی در سال کنکور انجام بدن به طور خلاصه شامل موارد زیر میشه:
حمایت عاطفی؛
برطرف کردن نیازهای مادی؛
ایجاد شرایط تفریح و استراحت؛
داشتن همدلی و درک دانش‌آموزان.
ناامیدی در سال کنکور حس نهایی شما نیست
ناامیدی در سال کنکور طبیعیه ولی همیشگی نیست. یعنی ممکنه یک دانشآموز یک یا چند هفته رو با این حس دست و پنجه نرم کنه ولی میتونه از این حس گذر کنه و دوباره به کسب موفقیت توی کنکور امیدوار باشه.
توی این مقاله از دلایل ناامیدی در سال کنکور گفتم و دانش‌آموزان و خانواده‌ها با شناخت این دلایل راحت‌تر می‌تونن جلوشون رو بگیرن. همچنین راهکارهایی ارائه دادم که دوباره امید رو به دل دانش‌آموزان بر می‌گردونه.
به عنوان نکته آخر باید بگم که ناامیدی این نیست که از سختی کنکور آگاه نباشی و نترسی که رتبه خوبی به دست نیاری؛ بلکه به این معنیه که برای کسب نتیجه عالی تلاش نکنین. پس تا وقتی که دارین تلاش می‌کنین و برای کسب رتبه عالی می‌جنگین، پس باید به موفقیت هم امید داشته باشین.
امیدوارم که این مطالب به شما در بازیابی حس امید در دلتون کمک کرده باشه. برای دریافت مطالب بیشتر در رابطه با مشاوره‌های بالینی و تحصیلی به سایت پرش مراجعه کنین یا شماره‌تون رو وارد کادر تماس با مشاورین کنین تا آن‌ها در اسرع وقت با شما تماس بگیرن.
ناامیدی یک حس طبیعی درونیه که میتونه دلایل مختلفی داشته باشه. اگه این حس درونی رو بتونین پرورش بدین، ممکنه ازش استفادههای خوبی هم داشته باشین. ولی به طور کلی اگه ناامید باشین و تلاشی نکنین مطمئنا موفق نمیشین.
یکی از راهکارها اینه که خودتون رو وارد جمعهایی بکنین که همسو با تفکرات شما هستن و اونها هم در حال تلاش برای کنکور هستن. اینطوری میتونین بخش عظیمی از شرایط اجتماعی نامناسب رو به نفع خودتون تغییر بدین.
