معرفی رشته علوم سیاسی و بررسی بازار کار آن

معرفی رشته علوم سیاسی

رشته علوم سیاسی یکی از شاخه‌های علوم اجتماعی، که خودش از زیر مجموعه‌های علوم انسانیه، به حساب میاد. علوم انسانی، همونطور که از اسمش مشخصه، مجموعه علم‌هاییه که مربوط به بهبود نوع و کیفیت زندگی انسان‌ها میشه.

رشته علوم سیاسی هم علم بررسی و تحلیل سیاست‌های کلی نظام‌ها، طبقه حاکم، رفتارهای سیاسی، قانون اساسی و ارائه نظریه‌ها و راهکارهایی برای پیشبرد هرچه بهتر برنامه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعیه.

شاید دانش‌آموزان و نوجوانان زیادی شیفته علوم سیاسی باشن و خودشون رو در قامت تصمیم‌گیرنده‌های اساسی یک کشور تصور کنن. اما این تصویر ناقص باعث میشه که افراد دید درستی نسبت به سیاستمدارها و سیاست‌هاشون نداشته باشن. در ادامه با توضیح اینکه سیاست چیه سعی می‌کنم دید افراد رو نسبت به این علم بازتر کنم.

سیاست چیست؟

اسم سیاست که میاد، ناخودآگاه به کت و شلوارهای دیپلمات، مذاکرات پشت یا جلوی پرده، سازمان ملل و … توی ذهنمون میاد. ولی سیاست به معنای کلی یعنی راهکار و تصمیماتی که باعث بشه زندگی برای بشریت راحت‌تر بشه.

حالا اینکه یک گروه، حزب، قوم یا کشور، سعی می‌کنه این تصمیمات رو صرفا برای نفع خودش و بی‌توجه به ضرر بقیه کشورها و گروه‌ها بگیره، موضوع دیگه‌ایه که توی این بحث ما جا نمی‌گیره.

به طور کلی سیاست رو میشه به عنوان علمی نام برد که سعی در ایجاد یک نظم مشخص در یک جامعه مشخص با وجود اختلافات و تفاوت‌های عقاید و نظریات مختلف داره.

سیاست تنها مربوط به تصمیمات کلان کشورها نمیشه و احزاب‌ها، گروه‌ها و سازمان‌های مختلف هم برای خودشون سیاست‌گذاری‌های مختلفی دارن. دانشجویان رشته علوم سیاسی هم توانایی‌های تحلیل سیاست‌های مختلف و اتخاذ تصمیمات مناسب با توجه به شرایط موجود در جامعه رو یاد می‌گیرن.

مزایا و معایب رشته علوم سیاسی

رشته علوم سیاسی مثل تمامی رشته‌های تخصصی دیگه، یک سری مزایا و معایبی داره که داوطلبان ورود به این رشته‌ها باید از قبل با این مزایا و معایب به خوبی آشنا باشن تا بتونن تصمیم بهتری برای تحصیل توی این رشته بگیرن.

مزایای رشته علوم سیاسی شامل موارد زیر میشه:

شناخت بهتر نسبت به مسائل درون جامعه

یکی از مزیت‌های تحصیل در رشته علوم سیاسی اینه که باعث میشه دانشجویان بهتر با مسائل درون جامعه و سیاست‌های خرد و کلان کشور آشنا بشن و درک بهتری نسبت به اتفاقاتی که در دل جامعه می‌افته پیدا کنن.

تقویت مهارت آسیب‌شناسی اجتماعی

آسیب‌شناسی یا پاتولوژی اجتماعی، یکی از مهارت‌هاییه که با تحصیل توی رشته علوم سیاسی افزایش پیدا میکنه. اون‌ها می‌تونن دید بهتری نسبت به آسیب‌های اجتماعی داشته باشن، دلایل و ریشه‌های اون رو بهتر بررسی کنن و تصمیمات بهتری در رابطه با رفع اون‌ها بگیرن.

افزایش مهارت‌های تحلیلی و انتقادی

داشتن تفکر انتقادی یکی از مواردیه که دانشجویان رشته علوم سیاسی باید در خودشون تقویت کنن. تفکر انتقادی به معنای ساده یعنی نقد وضع موجود و نگاه کردن به مسائل از زوایای مختلف برای پیدا کردن مشکلات و راه‌حل‌ها.

این توانایی با مهارت‌های تحلیلی گره خورده و افرادی که بتونن خوب تحلیل کنن، مطمئنا انتقادات بهتری هم می‌تونن داشته باشن. در کل کسی که بتونه خوب سؤال بپرسه، می‌تونه خوب انتقاد کنه و اگه کسی بخواد که خوب سؤال بپرسه باید بتونه خوب تحلیل کنه و دید قوی‌ای نسبت به مسائل داشته باشه.

بازار کار جهانی

رشته علوم سیاسی یکی از متنوع‌ترین بازارهای کار رو در سرتاسر دنیا داره. از اونجایی که همه احزاب‌، گروه‌ها، سازمان‌ها، نهادها و کشورها نیاز به سیاست‌گذاری‌های درست و منطقی دارن، وجود افراد خبره در این زمینه همیشه نیاز میشه. به همین دلیل دانشجویان و محصلان علوم سیاسی می‌تونن بدون محدودیت جغرافیایی توی حوزه مورد نظرشون کار کنن.

بالا رفتن سطح کیفیت زندگی جامعه

یک جامعه برای پیشرفت به عناصر مختلفی نیاز داره. قشر کارگر، طبقه متوسط و مردم معمولی از تاثیرگذارترین افراد یک جامعه به حساب میان؛ ولی برای تصمیمات کلی‌تر و اصلی‌تر، نیاز به یک گروه، حزب، قشر یا طبقه نخبه است که بتونه با علم مربوط به این مسائل، مردم رو به گرفتن تصمیمات بهتر هدایت کنن.

پس میشه این نتیجه رو گرفت که مزایای رشته علوم سیاسی همیشه فردی نیست و بیشتر اوقات توی زندگی یک جامعه هم می‌تونه تاثیرات مثبتی بذاره.

حالا که با برخی از مزایای رشته علوم سیاسی آشنا شدیم، بد نیست نگاهی هم به معایب این رشته بندازیم:

• رقابت بالا برای کسب کرسی‌های دانشگاه:
  مطمئنا خیلی‌ها با سودای رئیس جمهور شدن، نماینده مجلس شدن یا صرفا به خاطر علاقه شخصی وارد این رشته‌ها میشن و داوطلبان کنکور انسانی برای کسب کرسی‌های دانشگاه‌های معتبر توی رشته‌های علوم سیاسی، باید توی رقابت نسبتاً بالایی شرکت کنن.
• آسیب‌های روحی و روانی:
  مطالعه زیاد، بررسی مشکلات و آسیب‌های اجتماعی، نداشتن وقت آزاد و … باعث میشه خیلی از دانشجویان رشته علوم سیاسی نتونن تفریح و زندگی شادی داشته باشن و همین مسئله باعث میشه آسیب‌های روحی و روانی زیادی رو تجربه کنن.
  به همین دلیل به دانشجویان و داوطلبان تحصیل توی این رشته‌ها توصیه می‌کنم که حتما توی مسائل روانشناسی، خود درمانی و خودیاری هم اطلاعات لازم رو کسب کنن تا بتونن در مواقع بحرانی به خودشون یا دیگران کمک کنن.
• نامشخص بودن درآمد و شرایط شغلی:
  می‌دونیم که علم سیاست علم حساسیه و هر جای دنیا اگه حرفی بزنی که به مذاق طبقه حاکمه خوش نیاد ممکنه کار (و در مواقعی) جانت رو هم از دست بدی. همچنین کار مشخصی برای این رشته در نظر گرفته نشده و اینطور نیست که دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه وارد حوزه شغلی مربوطه بشن. در ادامه با بررسی بازار کار این رشته بیشتر در این باره حرف می‌زنیم.

به طور کلی رشته علوم سیاسی، یک رشته حساس با موقعیت مالی و شغلی نامشخصه، ولی این رشته باعث رشد و پیشرفت یک کشور و ارتقای سطح کیفی زندگی افراد جامعه میشه. دانشجویان رشته علوم سیاسی از افراد تاثیرگذار جامعه‌ هستن که می‌تونن در سطوح کوچک و بزرگ جامعه، تغییرات بنیادی ایجاد کنن.

مقاطع و دروس رشته علوم سیاسی

دانشجویان رشته علوم سیاسی توی دانشگاه می‌تونن در مقاطع کارشناسی تا دکتری تحصیل کنن. به طور کلی دانشجویان این رشته موظفن تا در طول ۴ سال تحصیل خودشون ۱۳۸ واحد درس رو پاس کنن. از این ۱۳۸ واحد، ۱۰۶ واحد مربوط به دروس تخصصی و ۲۲ واحد هم مختص به دروس عمومی میشه.

لیست دروس تخصصی رشته علوم سیاسی رو در جدول زیر نشون دادم:

دروس پایه و عمومی رشته علوم سیاسی:

گرایش‌های رشته علوم سیاسی

دانشجویان رشته علوم سیاسی می‌تونن تا مقطع دکتری ادامه تحصیل بدن و گرایش‌هایی که توی مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری می‌تونن تحصیل کنن رو در ادامه معرفی کردم.

گرایش‌های کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی:

1. روابط بین‌الملل؛
2. مطالعات منطقه‌ای؛
3. تربیت مربی علوم سیاسی؛
4. اندیشه‌های سیاسی در اسلام؛
5. دیپلماسی و سازمان‌های بین‌المللی؛
6. علوم سیاسی.

گرایش‌های دکتری رشته علوم سیاسی هم شامل موارد زیر میشه:

1. جغرافیای سیاسی (ژئوپلوتیک)؛
2. جامعه‌شناسی؛
3. مردم شناسی؛
4. سیاست‌گذاری فرهنگی؛
5. مطالعات جهان؛
6. مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی؛
7. روابط بین‌الملل؛
8. رفاه‌شناسی؛
9. علوم سیاسی؛
10. مطالعات منطقه‌ای؛
11. دانش اجتماعی مسلمین؛
12. مطالعات آمریکای شمالی؛
13. حقوق بین‌الملل عمومی.

دانشگاه‌های رشته علوم سیاسی

دانشگاه‌های دولتی، انتفاعی و آزاد زیادی هستن که رشته علوم سیاسی رو ارائه میدن. یک سری از این دانشگاه‌ها تنها در مقطع کارشناسی و یک سری از اون‌ها توی مقاطع ارشد و دکتری هم دانشجو می‌پذیرن.

برترین دانشگاه‌های ارائه دهنده رشته علوم سیاسی شامل موارد زیر میشه:

• دانشگاه تهران؛
• دانشگاه علامه طباطبایی؛
• دانشگاه امام صادق؛
• دانشگاه تربیت معلم؛
• دانشگاه شهید بهشتی؛
• دانشگاه بیرجند؛
• دانشگاه شیراز؛
• دانشگاه یزد؛
• دانشگاه فردوسی مشهد؛
• دانشگاه باقرالعلوم قم؛
• دانشگاه مفید قم؛
• دانشگاه دولتی تبریز؛
• دانشگاه امام خمینی قزوین.

این تنها برخی از دانشگاه‌های معتبریه که رشته علوم سیاسی رو ارائه میدن و توی مقاطع مختلف دانشجو می‌پذیرن.

توانایی‌های لازم برای ورود به رشته علوم سیاسی

برای تحصیل توی رشته علوم سیاسی، داوطلبان به جز مهارت‌های درسی بالا و رتبه عالی باید از یک سری توانایی‌های خاص برخوردار باشن تا بتونن توی این رشته نتیجه خوبی به دست بیارن. تحصیل توی این رشته، تفکر انتقادی، اعصاب و حوصله قوی رو می‌طلبه.

توانایی‌های لازم برای ورود به رشته علوم سیاسی شامل موارد زیر میشه:

• داشتن تفکر انتقادی؛
• توانایی آوردن استدلال برای حرف‌ها؛
• داشتن رویکرد منطقی؛
• علاقه‌مند به تاریخ، جغرافیا، فلسفه، جامعه‌شناسی و سیاست؛
• شناخت مسائل ریشه‌ای و پایه؛
• داشتن روابط عمومی بالا؛
• داشتن توانایی‌های تحلیلی و پژوهشی؛
• توانایی بررسی مسائل از جوانب مختلف؛
• داشتن روحیه انتقاد پذیری؛
• داشتن توانایی‌های ارتباطی و قدرت تکمل قوی.

یک سری از توانایی‌های لازم برای تحصیل توی رشته علوم سیاسی، انتسابیه و افراد به طور ذاتی این توانایی‌ها رو دارن ولی باقی مهارت‌های لازم برای شرکت توی این رشته اکتسابیه و افراد می‌تونن با داشتن یک برنامه تحصیلی، مطالعاتی، پژوهشی و تحقیقاتی منظم، به این توانایی‌ها دست پیدا کنن.

بررسی بازار کار رشته علوم سیاسی

یکی از موارد مهم برای انتخاب یک رشته تحصیلی، تحقیق و بررسی بازار کار اون رشته است. رشته علوم سیاسی هم از جمله رشته‌هاییه که بازار کار پیچیده‌ای داره. یعنی اینکه شغل‌های زیادی برای این رشته وجود داره ولی کار پیدا کردن با داشتن مدرک علوم سیاسی کمی سخته.

همچنین با توجه به حساسیت بالای مباحث این درس، محصلان باید با چالش‌های امنیتی هم کنار بیان و حواسشون جمع باشه و همواره با طبقه حاکم همسو باشن. البته که یکی از کارهای اصلی پژوهشگران و محققین علوم سیاسی، انتقاد از وضع موجوده، ولی باید زبان انتقاد کردن رو هم داشته باشن. در ادامه بیشتر بازار کار و آینده شغلی این رشته رو بررسی می‌کنم.

آینده شغلی رشته علوم سیاسی

دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته علوم سیاسی می‌تونن بعد از گزینش‌های متعدد وارد وزارتخانه‌ها، نهادها، پژوهشکده‌ها و سازمان‌های دولتی و غیر دولتی بشن. این افراد می‌تونن توی این نهادها به عنوان پژوهش‌گر، محقق، نویسنده، خالق محتوا، مشاور، مجری و … فعالیت کنن.

شاید معروف‌ترین شغلی که دانشجویان علوم سیاسی می‌تونن در آینده داشته باشن کارشناس تلویزیونیه. تقریبا همه ما یکی از برنامه‌های صدا و سیما رو دیدیم که از این افراد دعوت به عمل میارن تا در برنامه‌ها به عنوان کارشناس شرکت کنن و مسائل روز رو مورد بررسی قرار بدن.

بررسی بازار کار رشته علوم سیاسی در خارج ایران

خیلی از دانشجویان ایرانی برای کسب مدارک بین‌المللی و پیدا کردن شغل‌های بهتر، ترک وطن می‌کنن و در دانشگاه‌های خارجی مشغول به ادامه تحصیل میشن. این دسته از دانشجویان باید بدونن که شرایط شغلی برای رشته علوم سیاسی در خارج از ایران هم به پیچدگی همینجاست.

مطمئنا کشورها و دولت‌ها اجازه دسترسی همه افراد به اسناد رو نمیدن. برای مثال یک پژوهشگر در ایران می‌تونه با تحقیق و بررسی صندوق‌های رأی، نسبت به کیفیت برگزاری انتخابات تحقیق‌هایی انجام بده؛ ولی این کار توی خارج از کشور کمی سخت‌تره چون دولت‌ها اجازه دسترسی به این اسناد رو به دانشجویان خارجی نمیدن.

با توجه به شرایط کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی، افرادی که از این رشته‌ها فارغ‌التحصیل می‌شن می‌تونن توی پژوهشکده‌های غیردولتی و سازمان‌های مردم نهاد (NGO) مشغول به کار بشن.

شرایط مهاجرت تحصیلی دانشجویان علوم سیاسی

شرایط مهاجرت تحصیلی برای دانشجویان علوم سیاسی هم کمی پیچیده است. متاسفانه با توجه به محتوای درسی این رشته و امکان دسترسی داشتن به منابع و اسناد محرمانه، خیلی از دانشجویان با مشکلات خروج از کشور مواجه میشن و خیلی از کشورهای خارجی تا مدت‌ها به اون‌ها به چشم جاسوس نگاه می‌کنن.

دوستان گلم رشته علوم سیاسی اصلا شوخی نیست و همه کشورها حساسیت بالایی روی این رشته دارن و دانشجویان این رشته‌ها هم اگه قصد اپلای کردن دارن باید علاوه‌ بر نمرات خوب، رضایت مسئولین دانشگاه رو هم جلب کنن و اجازه خروج رو از بخش‌های مربوطه به دست بیارن.

جمع‌بندی معرفی رشته علوم سیاسی و بررسی بازار کار آن

رشته علوم سیاسی، یکی از زیرشاخه‌های علوم انسانیه که به طور مستقیم به کیفیت زندگی انسان‌ها می‌پردازه. ریشه این علم به یونان باستان بر می‌گرده ولی چیزی که ما این روزها از علوم سیاسی می‌بینیم، چیزیه که در این یک قرن اخیر تشکیل شده. ولی نباید به عوامل تاریخی که روی شکل‌گیری این علم نقش داشتن غافل بشیم.

از اونجایی که این رشته جزو رشته‌های حساس و پرطرفدار دانشگاهیه، سعی کردم تا به طور کامل تمامی بخش‌های اون رو بهتون توضیح بدم و از همه جوانب این رشته رو بررسی کنم. از شرایط تحصیل تا شرایط کار این رشته رو به طور کامل بررسی کردم. امیدوارم که این مقاله به شما در آشنایی بیشتر با رشته علوم سیاسی کمک کرده باشه.