رفتار بهتر با نوجوانان طرد شده از اهمیت بالایی برخورداره چون اکثر ما توی دوره نوجوانی با حس طرد شدگی مواجه شدیم و می‌دونیم که چقدر این حس می‌تونه اذیت کننده باشه. فرقی نداره کودک باشیم، نوجوان یا بزرگسال؛ وقتی که از یک گروه یا جمعی طرد بشیم (یا حس طرد شدن پیدا کنیم) ناخودآگاه احساس به دردنخور بودن، بی‌مصرف بودن، دوست نداشتنی بودن و هزار جور حس و فکر آزار دهنده بهمون دست میده.
شاید ما آدم بزرگ‌ها بتونیم با این احساسات کمی راحت‌تر کنار بیایم، ولی دوران پر تلاطم نوجوانی که آشفتگی ذهنی زیادی با خودش به همراه داره و نوجوانان به خاطر روحیه حساسی که دارن آسیب‌پذیرتر میشن. به همین دلیل پدر و مادرها و اطرافیان اونها که تجربه بیشتری دارن باید بهشون برای مقابله با این حس کمک کنن.
توی این مقاله از وب سایت پرش، قصد دارم در مورد حس طرد شدن در نوجوانی، رفتار بهتر با نوجوانان طرد شده و راهکارهای مقابله با این حس لعنتی باهاتون صحبت کنم؛ بلکه تونسته باشم الیتام کوچکی باشم بر این زخم عمیق.
من از اون دسته آدم‌هایی بودم که از بچگی زیاد طرد می‌شدم (یا حسشو داشتم). همیشه خدا هم اعصابم خرد میشد؛ ولی بیشترین حسی که پیدا می‌کردم حس دلسوزی نسبت به خودم بود. این دلسوزی باعث میشد به چشم تحقیر به خودم نگاه کنم.
چون خودم رو توی قامت یک بازنده و قربانی می‌دیدم که نیاز به ترحم داره. الان اما اگه می‌تونم با طرد شدن مقابله کنم اینه که دیگه حس دلسوزی ندارم و خودم رو به عنوان یک قربانی نمی‌بینم؛ بلکه کسی می‌بینم که امکان تغییر شرایط رو داره.
عناوین مهمی که در این مقاله می‌خوانیم :
طرد شدن چیست؟
برای رفتار بهتر با نوجوانان طرد شده بهتره که ابتدا با مفهوم اون آشنا بشیم. طرد شدن یعنی خوردن دست رد به سینه، یعنی پذیرفته نشدن از طرف یک فرد یا گروه.
این اتفاق دلایل مختلفی داره و باعث میشه عوارض متعددی برای نوجوانان پیش بیاد؛ ولی اگه اونها راهکارهای مقابله با این حس رو بدونن و ما به عنوان اطرافیان اونها بتونیم بهشون کمک کنیم، راحت می‌تونن از این حس گذر کنن و حتی با ترک شدن و نادیده گرفته شدن از طرف بقیه دوستان و همسالان، حس بدی نسبت به خودشون و ارزش وجودی‌شون نگیرن.
باید این نکته رو از قبل در نظر داشته باشین که طرد شدن یک اتفاق طبیعیه و برای هر کسی پیش میاد. پس به اون به چشم یک اتفاقی که نباید رخ می‌داد نگاه نکنین. این کار باعث میشه راحت‌تر بتونین با این واقعه کنار بیاین. در ادامه مقاله بیشتر درباره طبیعی بودن طرد شدن در نوجوانی بیشتر توضیح میدم.
دلایل طرد شدن در نوجوانی
دلایل مختلفی برای طرد شدن در نوجوانی وجود داره. یک سری از این دلایل مربوط به شرایط، یک سری مربوط به شخصیت خود نوجوان و یک سری دیگه از دلایل مربوط به رفتار اطرافیان داره. با آگاه شدن نوجوانان از دلایل طرد شدن، اونها می‌تونن راحت‌تر با این مشکل کنار بیان و دیگه خودشون رو مقصر صد در صدی پیش اومدن این وضعیت نبینن.
طرد شدن به دلیل رفتار بد
اول از همه به اشتباهات خود نوجوانان، که باعث طرد شدن اونها از جمع و گروه همسالان میشه، اشاره می کنم. خیلی از نوجوانان با رفتارهای تند و زننده خودشون باعث میشن که دیگران از اونها برنجن و اگه توی روی خودش هم نگن، ولی پشت سرش نقشه حذفش از برنامه‌های جمعی رو بچینن.
موارد زیر از جمله رفتارهاییه که باعث طرد شدن در نوجوانی میشه:
خبرچینی؛
دروغگویی (خالی‌بندی)؛
لوس بازی؛
سخن چینی؛
پرخاشگری.
این رفتارهاییه که باعث میشه حلقه دوستی از بین بره. برای مثال اگه یکی سعی کنه بین اعضای یک اکیپ سخن چینی کنه و پشت سر اعضا جلوی بقیه حرف بزنه، طبیعیه که دیگران نخوان که اون فرد توی گروهشون باشه. پس اگه نگران طرد شدن در نوجوانی هستین حتما روی رفتارهای فرزندان خود به خوبی کار کنین.
طرد شدن در نوجوانی به دلیل شرایط
شرایط یکی از تأثیرگذارترین عوامل طرد شدن در نوجوانیه.
شرایطی که ممکنه باعث بشه نوجوانان احساس طردشدگی در بین دوستان و هم‌سالانشون پیدا کنن می‌تونه از جمله موارد زیر باشه:
شرایط اجتماعی و اقتصادی؛
شرایط خانوادگی؛
شرایط فرهنگی؛
شرایط محیطی.
این طرد شدگی به دلیل شرایط، نه تقصیر نوجوانانه نه تقصیر خانواده‌ها. تنها چیزی که مهمه پذیرفتن شرایط و تغییر دیدگاهه. برای مثال یک دانش‌آموز افغان اگه به خاطر نژادش از طرف بقیه طرد میشه، باید بپذیره که توی یک کشور بیگانه‌ست و باید دیدگاهش رو نسبت به خودش تغییر بده و فکر نکنه که به خاطر نژادش آدم بی‌ارزشیه.
دانش‌آموزی که به خاطر شرایط اجتماعی و اقتصادی که توی اون زندگی میکنه از طرف بقیه طرد میشه باید این نکته رو بدونه که شاید یک سری، آدم رو به خاطر شرایط مالیش قضاوت کنن ولی این معیاری برای ارزش‌گذاری آدم‌ها نیست. آدم‌ها کالا نیستن که با بالا رفتن ارزش مادی، ارزش معنوی‌شون هم بالا بره.
این نکات برای باقی موارد هم صدق میکنه و نوجوانان باید به دنبال ارزش واقعی خودشون باشن، نه معیارهای سطحی که باقی افراد برای قضاوت کردن دارن.
عوارض طرد شدن در نوجوانی
طرد شدن در نوجوانی می‌تونه عوارض بلند مدت و کوتاه مدت زیادی داشته باشه. اگه خانواده‌های نوجوانان به موقع متوجه این مشکل نشن و در رفع اون تلاش نکنن، مطمئنا فرزندان اونها در آینده با مشکلات بیشتری روبه‌رو میشن.
حتی اگه خود ما هم به گذشته نگاهی بندازیم متوجه میشیم که اگه ارزش وجودی خودمون رو بهتر درک می‌کردیم، راحت‌تر با احساس طردشدگی مواجه می‌شدیم و امروزه با مشکلات کمتری دست و پنجه نرم می‌کردیم.
عوارضی که ممکنه بر اثر طرد شدن در نوجوانی پیش بیان، شامل موارد زیر میشن:
افسردگی و اضطراب؛
گوشه‌گیری؛
افت عزت نفس؛
افت تحصیلی؛
بد شدن خلق و خو؛
احساس یأس و ناامیدی؛
مشکلات روحی؛
مشکلات جسمانی.
نوجوانی که با حس طردشدگی مواجه میشه، نه تنها از نظر ذهنی و روحی دچار مشکل میشه، که به دلیل آسیب‌هایی که به معده و کبدش وارد میشه، عوارض بدنی هم تجربه میکنه.
چگونه با نوجوان طرد شده رفتار کنیم؟
سوال مهمی که برای اطرافیان نوجوانان طرد شده پیش میاد اینه که چه رفتاری داشته باشیم تا بتونیم اونها رو از این مشکلی که توش گیر افتادن بیرون آورد و باعث شد که دوباره حس خوبی نسبت به خودشون داشته باشن؟
برای رفتار بهتر با نوجوانان طرد شده می‌تونین از این روش‌ها استفاده کنین:
گوش شنوایی داشته باشین:
خیلی از نوجوانان طرد شده حرفشون شنیده نشده و نظرات اونها رو نادیده گرفتن. اگه شما به عنوان اطرافیان اونها، به حرفهاشون گوش بدین و به نظرات و آرای اونها هم احترام بذارین می‌تونین کمک بزرگی در مواجه شدن با طردشدگی بکنین.
حمایت عاطفی انجام بدین:
خیلی از حس‌های طرد شدن در نوجوانی، از طرف خانواده به بچه‌ها منتقل میشه. اگه اونها حمایت عاطفی مورد نیازشون رو از خانواده‌ها دریافت نکنن ممکنه احساس طردشدگی عمیقی پیدا کنن و به کنج تنهایی خودشون برن. البته حمایت عاطفی فقط قربون صدقه رفتن نیست و شما باید احساسات نوجوانان رو درک کنین.
اونها رو تشویق به مشارکت توی کارها کنین:
اگه فرزندان خودتون رو از بچگی توی انجام کارها شریک کنین و توی خیلی از مسائل از اونها کمک بخواین، کمک بزرگی به افزایش عزت نفس اونها در سال‌های بعدی زندگی‌شون کردین. افزایش عزت نفس هم باعث میشه که بهتر با احساس طرد شدن در نوجوانی مقابله کنن.
احساسات نوجوانان طرد شده رو سرکوب نکنین:
نوجوانان طرد شده، اغلب درونشون احساساتی دارن که از طرف بقیه سرکوب شده. این احساسات می‌تونن قبل از بروز داده شدن سرکوب بشن. برای مثال وقتی یک خانواده روی یکی از رفتارهای فرزندشون شدیداً سخت‌گیر باشن، باعث میشن اون بچه اعتماد به نفسش پایین بیاد و به خاطر سرخوردگی زیاد رفتارهای بدی نشون بده که باعث طرد شدن در نوجوانی بشه. پس سخت‌گیری بیش از حد والدین هم می‌تونه جزو دلایل ایجاد احساس طردشدگی در نوجوانی بشه.
راهکارهای مقابله با طردشدگی در نوجوانی
راهکارهای مختلفی برای مقابله با طردشدگی در نوجوانی وجود داره. این راهکارها رو می‌تونن نوجوانان طرد شده خودشون انجام بدن یا از طرف اطرافیان اونها صورت بگیره تا به اونها کمک کنه تا بهتر با این احساسات ناراحت‌کننده مقابله کنن.
برخی از راهکارهای مقابله با طردشدگی در نوجوانی به شرح زیره:
خودشناسی
یکی از بهترین راهکارها برای مقابله با طردشدگی در نوجوانی، داشتن درک بهتری نسبت به خود و ویژگی‌های شخصیه. خودشناسی می‌تونه به نوجوانان کمک کنه که بهتر با ارزش‌های وجودی خودشون آشنا بشن. یکی از مسائلی که برای نوجوانان توی این بازه زمانی چالش برانگیزه، مسئله شناخت خودشونه.
اونها با سوالاتی مثل: هویت من چیه؟ هدف از زندگی کردن چیه؟ آیا زندگی معنایی هم داره؟ و از این قبیل سوالات. شناخت ویژگی‌های شخصیتی، با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی باعث میشه نوجوانان به خودشناسی بهتری برسن و راحت‌تر با حس طردشدگی در نوجوانی مقابله کنن.
تقویت مهارت‌های اجتماعی
یکی از عوامل طرد شدن در نوجوانی اینه که اونها مهارت‌های اجتماعی رو بلد نیستن و نمی‌تونن با آدم‌های اطرافشون به خوبی ارتباط برقرار کنن. مطمئنا نوجوانی که با صلابت و قرص صحبت کنه، در نظر بقیه از احترام بیشتری برخورداره و کمتر دچار طرد شدن در نوجوانی میشه.
تقویت مهارت‌های درسی
بیشتر حلقه دوستان و ارتباطات در بین نوجوانان توی مدرسه شکل می‌گیره. اگه یکی از دانش‌آموزان از مهارت‌های تحصیلی بالایی برخوردار باشه می‌تونه دوستان بیشتری برای خودش پیدا کنه. به هر حال هر دانش‌آموزی دوست داره توی امتحان نمره خوبی بگیره و به همین دلیل باعث میشه دور یک دانش‌آموز درسخون همیشه شلوغ باشه؛ البته اگه ناخن خشک نباشه و در کمک کردن به دوستانش دریغ نکنه.
طردشدگی رو بپذیرین و اون رو به کل وجودتون تعمیم ندین
هر کسی با هر ویژگی‌ای ممکنه از طرف شخص یا اشخاصی کنار گذاشته بشه و احساس طردشدگی پیدا کنه؛ اما این حس نباید به کل وجود افراد تعمیم پیدا کنه. یعنی اینکه شخص نباید با یک بار یا حتی چند بار طرد شدن احساس بی‌ارزش بودن پیدا کنه.
مطمئنا همه ما توی وجودمون ویژگی‌هایی داریم که باعث میشه افراد زیادی به سمتمون بیان. پس همونطور که بالاتر هم گفتم، خودتون رو به خوبی بشناسین و با ارزش وجودی خودتون رو به خوبی درک کنین.
با دوستانتون وقت بگذرونین
هر نوجوان طرد شده‌ای حداقل یک دوست رو داره. حتی این دوست می‌تونه انسان نباشه؛ گاهی وقت‌ها یک سگ یا یک گربه می‌تونن بهترین دوست ما باشن. حتی خانواده (اگه خودشون باعث ایجاد احساس طردشدگی در نوجوانی نشن) می‌تونن بهترین دوست‌های ما باشن و از ایجاد این حس ناخوشایند جلوگیری کنن.
وقت گذروندن با کسانی که شما رو دوست دارن و بهتون اهمیت میدن باعث میشه احساس بهتری پیدا کنین و اعتماد به نفستون افزایش پیدا کنه.
خانواده و اطرافیان، اشخاصی هستن که می‌تونن در مقابله با احساس طردشدگی در نوجوانی به افراد کمک کنن و اونها رو از آسیب‌های روحی، روانی و جسمی در امان نگه دارن.
جمع‌بندی رفتار بهتر با نوجوانان طرد شده
رفتار بهتر با نوجوانان طرد شده، یکی از مهم‌ترین کارهاییه که خانواده و دوستان نوجوانان باید به اون توجه داشته باشن. گاهی یک نوجوان ساکت و گوشه‌گیر می‌بینیم که توناژ رنگی لباس‌هاش رو طیف خاکستری تا مشکی تشکیل داده و از جواب دادن به سوالات طفره میره.
به احتمال خیلی زیاد میشه گفت که این نوجوان احساس طردشدگی داره و خواسته یا ناخواسته از جمع‌ها کنار گذاشته شده. حسی که این نوجوان پیدا کرده می‌تونه در آینده دور یا نزدیک برای ذهن و روان اون آسیب‌های زیادی مثل پارانویا ایجاد کنه. پس بهتره که به عنوان والدین، دوستان و اطرافیان، رفتار بهتری با نوجوانان طرد شده داشته باشیم.
شرایط فردی، مثل اخلاق و رفتار، شرایط خانوادگی مثل نوع تربیت و شرایط محیطی مثل طبقه اجتماعی، وضعیت اقتصادی و شرایط فرهنگی از جمله دلایلیه که باعث طرد شدن در نوجوانی میشه.
