تصمیم دولت مبنی بر هیئت امنایی شدن مدارس، پرسش‌هایی را در این زمینه ایجاد کرده است. مهم‌ترین پرسش‌ها این است که آیا مدارس هیئت امنایی از اولیا پول دریافت می‌کنند؟ و اینکه هر دانش‌آموزی اجازه ثبت نام در این مدارس را خواهد داشت؟
عناوین مهمی که در این مقاله می‌خوانیم :
در روزهای گذشته، سیاست دولت مبنی بر افزایش ۲۵ درصدی شمار مدارس هیئت امنایی طی سال‌های آینده، موجب به وجود آمدن شائبه‌هایی در این زمینه شده است. برخی گمان می‌کنند که این اقدام ممکن است موجب پولی شدن مدارس در آینده و غیر رایگان بودن آموزش در آینده شود. سوال دیگری که در این زمینه مطرح است این است که تکلیف آموزش و پرورش در برابر مدارس هیئت امنایی چیست و این وزارتخانه چه مسئولیتی در قبال اینگونه مدارس دارد.
احمد محمودزاده ـ رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش ـ در گفت و گویی با ایسنا درباره مسائل فوق توضیحاتی را ارائه کرده است. مشروح این گفت و گو را در ادامه این مطلب می‌خوانید:
احمد محمودزاده گفته است: هیئت امنا به این معناست که گروه‌های مختلفی شامل نمایندگان اولیا، خیرین و نیروهای جهادی، گرد هم آمده و برای اداره مدرسه فکر کنند.
رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این سوال که چرا برخی از مدارس هیئت امنایی که هم اکنون مشغول به فعالیت هستند، از اولیا دانش‌آموزان مبالغی را به عناوین مختلف از جمله فوق برنامه، دریافت کرده‌اند؟ گفت: من این موضوع را کاملا رد میکنم. اینکه پولی دریافت می‌کنند و اشتباه هم هست و می‌گویند برای فوق برنامه می‌گیرند در همه جا نیست و بیشترین میزانش در تهران است، در شهرستان‌ها شاید این مبلغ از ۲۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان باشد.
او درباره دریافت پول توسط مدارس هیئت امنایی افزود: شنیده‌ایم که یکی دو مدرسه در تهران حدود پنج، شش میلیون تومان از اولیا پول می‌گیرند که بیشترین میزان است. اما در استانهای دیگر اینگونه نیست. هزینه فوق برنامه، مصوبه‌ای ندارد که ما تعیین کنیم سقف و کف آن چقدر باشد. هیئت امنای مدرسه تصمیم می‌گیرد و در شورای آموزش و پرورش شهرستان و یا استان ارائه و تاییدیه دریافت می‌کند. این روند مربوط به سال‌های گذشته است و باعث شده یک نگاه منفی به این مدارس ایجاد شود، در حالی که اصلا در قانون اینگونه نیست.
محمودزاده تاکید کرد که قرار است در مدارس هیئت امنایی از مشارکت اولیا استفاده کرده او افزود: متاسفانه مشارکت را فقط مالی می‌دانند، در حالی که نباید اینطور باشد.
او درباره برنامه دولت برای افزایش مدارس هیئت امنایی اظهار کرد: مدلی که اکنون پیگیر طراحی و اجرای آن هستیم و دولت هم حمایت می‌کند به ارتقای کیفیت آموزشی، پرورشی و عدالت تربیتی کمک می‌کند. مدارس دولتی ما طی سال‌های گذشته در روستاها، شهرهای کوچک و حاشیه کلانشهرها تضعیف شده‌اند. نگاه دولت این است که در راستای عدالت آموزشی و تربیتی، کیفیت این مدارس را افزایش دهد.
محمود زاده سپس اظهار کرد که دولت قصد ندارد کیفیت مدارس را با دریافت وجه از مردم بالا ببرد و هم مدارس مردمی و هم مدارس هیئت امنایی قرار است بدون شهریه باشند. او خاطر نشان کرد: دقیقا صحبتی که هست و چرخشی که دولت در سند انتظار دارد بر مدارس بدون شهریه تاکید کرده؛ سند انتظار ۲۲ محور مربوط به آموزش و پرورش دارد. در آن نوشته شده است که در راستای مردمی سازی و به منظور افزایش نقش آفرینی معلمان، نمایندگان اولیا، نمایندگان مدیریت محلی، نمایندگان نهادهای انقلابی در اداره مدرسه، وزارت آموزش و پرورش نسبت به توسعه مدارس هیئت امنایی و رتبه‌بندی این نوع مدارس و اعلام عمومی به مردم اقدام کند. به ایجاد مدارس مردمی هم اشاره شده است که از طریق واگذاری مدارس دولتی به گروه‌های مردمی، بدون اخذ هرگونه شهریه محقق می‌شود. هم مدارس مردمی و هم مدارس هیئت امنایی هردو قرار است بدون شهریه باشند.
رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش، افزایش اختیارات مدارس به عنوان کانون تربیتی محله را هدف مهم دولت از هیئت امنایی کردن مدارس دانست و گفت: ما نمی‌توانیم همه اختیارات اداره مدرسه را به مدیر مدرسه بدهیم اما اختیارات وزارتخانه را می‌شود به هیئت امنای مدرسه داد زیرا، یک شخص نیست و از خیرین گرفته تا مدیر مدرسه و نماینده معلمان، والدین، واقفین و … در آن حضور دارند و برای مدرسه تصمیم‌گیری می‌کنند.
احتمال ایجاد ردیف بودجه برای مدیریت مدارس هیئت امنایی
به گفته محمود زاده، هیئت امنایی شدن کمک می‌کند مدرسه که به عنوان کانون تربیتی محله مطرح است، از ظرفیت های موجود در محله استفاده کند. خود دولت هم دارد حمایت می‌کند و احتمال دارد حتی برای مدیریت این کار ردیف بودجه‌ای ایجاد کند.
وی درباره اینکه ممکن است مدارس هیئت امنایی به عنوان مدارسی خاص، موجب افزایش شکاف میان مدارس دولتی شود نیز توضیح داد: هیئت امنایی‌ها، مدارس دولتی هستند. البته می‌دانیم که مدارس هیئت امنایی موجود دارای مشکلاتی هستند. مثلا هر دانش‌آموزی را ثبت نام نمی‌کنند یا اینکه شرط معدل می‌گذارند. اما مدارس هیئت امنایی که ما از آن صحبت می‌کنیم اینگونه نخواهند بود؛ ضعیف و فقیر و غنی، همه و همه در آن ثبت نام می‌کنند.
رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش درباره مشارکت والدین در هزینه‌های مدارس هیئت امنایی عنوان کرد: به عنوان مثال ولی داریم که پزشک است و می خواهد به مدرسه کمک کند یا اینکه خیّر و علاقه‌‌‌‌مند به مشارکت در مدرسه است. ما می‌خواهیم فضا را باز کنیم. اما این کمک داوطلبانه است و تازه برای همه هم نیست. همین الان هم بسیاری از اولیا به مدرسه کمک می‌کنند. این طرح، طرحی خوب و در راستای عدالت آموزشی است و باید از آن در سال‌های آتی مراقبت کنیم که در مسیر خود بماند.
او افزود: مدرسه به عنوان کانون تربیتی محله مطرح شده و ارکان محله باید با هم هماهنگ شوند. نگاه دولت بیشتر همین است. مدرسه، خانه، مسجد و … به جهت تاثیرگذاری روی تربیت باید هماهنگ، هم‌افزا و همگرا باشند.
به خیرین اجازه مشارکت در مدرسه داده می‌شود
احمدزاده با بیان اینکه مدارس موجود تغییر کاربری نمی‌دهند، درباره هیئت امنایی شدن مدارس گفت: مدارس بر حسب تشخیص، هیئت امنایی می‌شوند که البته هنوز طرح تدوین و جزئیات آن مشخص نشده است. مثلا مدارس وابسته با مناطق آزاد تجاری داریم که می‌خواهند وارد اداره مدرسه شوند، اما قانون این اجازه را به آنها نمی‌دهد یا خیّری می‌خواهد در هیئت امنا باشد و اجازه ندارد. خیّر می‌گوید مدرسه را ساخته‌ام و می‌خواهم در اداره و نگهداشت آن کمک کنم. هیئت امنا این ظرفیت را برای دستگاه‌ها و خیرین ایجاد می‌کند تا این اتفاق بیفتد.
رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش درباره اجرایی شدن طرح هیئت امنایی شدن مدارس، گفت: اکنون در حال طراحی مدل و تدوین الگو هستیم و روی سه موضوع کار می‌کنیم؛ نخست تبیین مفاهیم، ساختار مدارس و رویکردی است که باید به آنها داشته باشیم، دوم امکان‌سنجی و ظرفیت‌سنجی در استان‌ها و دیگر بازنگری در قوانین و آیین‌نامه‌ها. تلاش می‌کنیم طرح به مهرماه سال آینده برسد.
محمود زاده پیشتر هم درباره مدارس مردمی یا هیئت امنایی گفته بود: قبلا هم طرحی در این سازمان آغاز شده و هدفش این بوده تا نشان دهد مدارس غیر دولتی فقط به دنبال سود مالی نیستند و بسیاری از آنها فعالیت‌های عام المنفعه انجام می‌دهد.ما بخشی از این فعالیت‌های عام المنفعه را به مناطق محروم سوق می‌دهیم.
او اظهار کرده بود که علاقه‌مندی برای تاسیس مدارس غیر دولتی بدون شهریه، از سوی نهاد‌هایی که اقدام به تاسیس مدرسه می‌کنند بیشتر است. محمود زاده در این زمینه موسسه‌ای را مثال زده بود که ۶۰ مجموعه مدرسه ای دارد و اخیرا در مناطق محروم هم خدمات عام المنفعه انجام می‌دهد.
خارج شدن شهریه مدارس هیئت امنایی از حالت اجباری
همچنین بر اساس خبر منتشر شده در ایسنا، احمد محمودزاده در اظهار نظری جدید با بیان اینکه در کشور ۳۵۰۰ مدرسه هیئت امنایی داریم، درباره این مدارس گفت: در این مدارس ۱.۲ میلیون دانش‌آموز مشغول تحصیل هستند. در ایجاد مدارس هیئت امنایی نگاه مشارکتی همه جانبه خانواده‌ها مطرح بوده است اما، متاسفانه تعدادی از مدارس هیئت امنایی از این هدف انحراف داشته‌اند. برخی از این مدارس به سمت مشارکت صرفا مادی خانواده‌ها در امور مدرسه رفته‌اند. در تلاشیم مدارس هیئت امنایی را به سمت مشارکت چند وجهی خانواده‌ها سوق دهیم.
مشارکت والدین نباید صرفا مادی باشد
معاون وزیر آموزش و پرورش تاکید کرد که مشارکت والدین در مدارس هیئت امنایی نباید صرفا مادی باشد. او در این زمینه افزود: مشارکت خانواده‌ها در اداره این نوع مدارس باید چند جانبه بوده و صرفا مادی و منوط به پرداخت شهریه نباشد. کما اینکه هم اکنون در برخی از استانهای کشور خانواده‌ها در حوزه‌های دیگری مثل ارائه خدمات پزشکی به دانش‌آموزان بیمار مدارس هیئت امنایی پای کار آمده‌اند.
محمودزاده درباره شهریه مدارس هیئت امنایی اظهار کرد: مطرح شدن عنوان شهریه در مدارس هیئت امنایی از اول اشتباه بوده است. این مدارس با امکانات دولتی اداره می‌شوند، لذا به سمتی می‌رویم که شهریه این مدارس را از حالت اجباری خارج کنیم.
وی در خصوص فعالیت ۴۰ هزار خیریه حوزه آموزش و پرورش هم گفت: ۳۰ درصد این خیرین علاوه بر مشارکت در مدرسه سازی، علاقمند به مشارکت در حوزه مدرسه داری هم هستند. ما باید از ظرفیت آنها استفاده کنیم.
محمود زاده که در خلال سفر یک روزه خود به کرمانشاه و بازدید از مدارس غیر دولتی این استان سخن می‌گفت، درباره مدارس غیر دولتی هم عنوان کرد: در کشور ۱۸ هزار مدرسه غیردولتی داریم. ۲.۲ میلیون دانش‌آموز در مقاطع مختلف تحصیلی در این مدارس مشغول تحصیل هستند. باید مدارس را از آموزش تک بعدی به سمت آموزش تمام ساحتی سوق دهیم. تلاش می‌کنیم تا با ارتقای توانمندی معلمان، دانش‌آموزانی در تراز جمهوری اسلامی تحویل اجتماع بدهیم.
معاون وزیر آموزش و پرورش در پایان تاکید کرد: دانش‌آموزان امروز آینده سازان فردای کشور هستند لذا باید در جهت تربیت صحیح آنها به عنوان مدیران و مسئولان فردای کشور تلاش کنیم.
