تنبیه مثبت روشی برای بهبود رفتار کودکان است. این روش رو باید بلافاصله بعد از سر زدن یک رفتار ناخوشایند از یک کودک انجام بدین. هدف از تنبیه مثبت، جلوگیری از اتفاق افتادن رفتارهای ناخوشایند از طرف کودکه.
خوندن این مقاله رو به معلم‌ها، مربی‌های مهد و والدین توصیه می‌کنیم، تا بتونن جلوی رفتارهای ناخوشایند رو بگیرن.
مطمئنا هیچ معلم یا پدر و مادری دوست نداره که کودک رو تنبیه کنه. ولی، گاهی رفتار کودکان از حد تعادل خارج میشه و در این حالت والدین کنترل خودشون رو از دست میدن.
تنبیه مثبت به معنی مجبور کردن فرد خاطی به یک کار ناپسنده تا از ادامه رفتارهای ناپسند اون جلوگیری بشه.
توی ادامه مقاله با ارائه مثال‌هایی بهتر این موضوع رو براتون می‌شکافیم.
تنبیه مثبت؛ شرطی سازی فعال
این کار یک نوع شرطی سازی است. شرطی سازی یک نوع روش آموزشه که برای حیوانات و انسان‌ها جواب داده.
شرطی شدن فعال به این معنیه که یک عامل بیرونی(تنبیه یا پاداش) از تکرار یک عمل جلوگیری میکنه یا تعداد دفعات تکرار اون عمل رو بیشتر میکنه.
دریافت مشاوره تحصیلی رایگان +
برنامه درسی
توی درس خوندن مشکل داری و به دنبال یک برنامه درسی حرفه‌ای شخصی‌سازی شده هستی؟ مشاورین ما، بهترین راهکار رو برای تو دارن!
فرصت رو از دست نده و برای دریافت یک جلسه
مشاوره رایگان،
شماره تماست رو وارد کن!
انواع تنبیه مثبت
نمونه‌های موثری از تنبیه مثبت وجود داره که مطمئنا خود شما هم تا الان از آن استفاده می‌کردین اما نمی‌دونستین که اسم اصلی این کار چیه.
آگاهی از روش‌های مختلف تنبیه مثبت، فواید و معایب اون باعث میشه که بهتر بتونین رفتار کودکان رو کنترل کنین.
باید بدونین که تنبیه مثبت یک تحمیل کردن یک رفتار ناپسند به فرد خاطیه تا درس عبرتی بشه که دیگه اون خطا رو تکرار نکنه. برای نمونه میشه به تنبیههای مثبت زیر اشاره کرد:
تا وقتی اتاقت رو مرتب نکنی از تلویزیون خبری نیست:
این یک نوع تنبیه مثبت است که توی اون شما تلویزیون دیدن رو منع می‌کنین. کودک هم یاد میگیره که اگه بخواد تلویزیون ببینه یا از تفریح‌های دیگه برخوردار باشه باید که اتاقش رو مرتب نگه داره.
تا وقتی رفتار درست رو یاد بگیری اسباب بازیت رو بهت برنمیگردونم:
برای مثال یک کودک توی مهد به سمت کودک دیگه وسیله‌ای پرتاب کنه. شما می‌تونین با گرفتن اسباب بازی مورد علاقه اون به مدت یک روز اون رو تنبیه کنین و بهش یاد بدین که رفتار بدش رو کنار بذاره.
بیا پای تخته!:
یک کودک توی پیش‌دبستانی یا دبستان شلوغ کاری میکنه. شما می‌تونین تا مدت زمان مشخصی اون رو پای تخته نگه دارین. حس خجالت اون باعث میشه که دیگه کمتر شیطنت کنه و حتی دانش‌آموزان دیگه هم با دیدن دوستشون پای تخته از انجام کارهای بد سر باز می‌زنن.
حق نداری زنگ تفریح بیرون بری:
اگه یک کودک یا دانش‌آموز تکالیفش رو انجام نده شما می‌تونین اون رو از رفتن به زنگ تفریح منع کنین تا زمانی که تکالیفش رو انجام بده.
این کار باعث میشه که کودک از ترس از دست دادن تفریح، تکالیفش رو به موقع انجام بده.
لطفا بیرون واستا:
شما می‌تونین با بیرون کردن کودک برای مدت مشخصی اون رو تنبیه کنین. اگه دانش‌آموز مدت زمان زیادی رو خارج از نوبت صحبت کرد و به تذکرات شما گوش نداد؛ این روش میتونه باعث بشه که بیشتر از شما حساب ببره.
چونکه نمی‌خواد دوباره ببینه که بقیه از کنارش رد میشن و با تاسف به اون نگاه می‌کنن.
تا وقتی معذرت خواهی نکنی اجازه نداری بازی کنی:
ممکنه یک کودک در حین بازی ضربه‌ای به برادر یا خواهرش بزنه. شما می‌تونین تا زمانی که از کسی که بهش ضربه زده عذر خواهی نکنه، اجازه بازی کردن نداره.
آشغال‌ها رو جمع کن!:
جمع کردن آشغال‌های محیط خانه، حیاط یا کلاس یک کار ناخوشایند برای بچهها است. اگه کودکی رو دیدین که آشغال ریخت و به تذکر شما توجه نکرد، می‌تونین اون رو وادار کنین تا آشغال‌های اطراف رو جمع کنه.
مشق اضافی:
یک نوع از تنبیه مثبت اضافه کردن تکالیف به بچهها است. اگه یک دانش‌آموز رفتار بدی از خودش نشون داد. یا اینکه نافرمانی انجام داد می‌تونین با جریمه کردن اون، تنبیه‌اش کنین.
چه زمانی از تنبیه مثبت استفاده کنیم؟
تنبیه مثبت با اضافه کردن یک رفتار ناپسند، بعد از اتفاق افتادن یک کار بد، صورت میگیره. عبارت مثبت هم به همین دلیل کنار تنبیه قرار گرفته. چونکه توی اینجا نشون از اضافه کردن داره نه یک چیز خوب.
فرض کنین که پیاز دوست ندارین و خاله شما بهتون میگه که اگه یک بار دیگه دیر بیای خونه من برات یک غذا پر از پیاز درست میکنم.
خاله شما بدون اطلاع داره روش تنبیه منفی رو برای کاهش تاخیر شما استفاده میکنه.
زمانی باید از تنبیه مثبت استفاده کنین که بعد از چند بار تذکر همچنان شاهد رفتارهای ناپسند از طرف کودک باشین. با اولین اشتباه کودک سراغ این روش نرین و چند بار به کودکان فرصت بدین تا رفتارشون رو درست کنن.
رفتار شما باید آروم باشه و هنگام استفاده از این روش تربیت کودکان نباید نشانه‌ای از پرخاشگری توی صورت شما باشه.
این نکته رو هم یادتون باشه که باید بلافاصله بعد از سر زدن خطا از طرف کودک اقدام به تنبیه مثبت کنین. چونکه اگه کمی طول بکشه کودک متوجه نمیشه که برای کدوم کار اشتباهش تنبیه شده.
مزایا و معایب تنبیه مثبت
روش تنبیه مثبت مثل باقی روش‌های دیگه یک سری مزایا و معایب داره که بد نیست از اون‌ها با خبر باشین.
شما باید با توجه به این معایب و مزایا از این روش استفاده کنین تا یک موقع نتیجه عکس نده.
همچنین باید شناخت کافی از شخصیت کودک خود داشته باشین تا بتونین به موقع از این روش استفاده کنین.
معایب
فکر نکنین که تنبیه مثبت همیشه جواب میده و یک روش بی نقصه. امروزه بچهها بیشتر از قبل سرکش شدن و دیگه تنبیههای گذشته روی اون‌ها جواب نمیده. اما این کار هم دارای معایبی است که شامل موارد زیر میشه:
نتیجه صد در صدی نداره؛
ممکنه توی ابتدا خیلی جواب نده؛
باید به طور مداوم انجام بگیره؛
گاهی ممکنه باعث لجبازی بیشتر بچهها بشه.
البته اگه این روش رو با دقت و به درستی انجام بگیره، این معایب رو هم نداره.
مزایا
مزایا تنبیه مثبت شامل موارد زیر میشه:
از ایجاد یک عادت یا رفتار بد جلوگیری میکنه؛
خیلی سریع جلوی رفتار بد رو میگیره؛
چند بار انجام دادن آن باعث میشه که رفتار خوب توی ذهن کودک جا بی‌افته؛
رفتار خوب تا مدت زیادی توی ذهن اون‌ها میمونه؛
یاد میگیرن که چه موقع چه کاری رو انجام بدن یا ندن.
جمع‌بندی
تنبیه مثبت یک روش بسیار موثر برای تربیت درست کودک‌ها است. خانواده‌ها می‌تونن از این روش برای ایجاد رفتار مناسب توی کودکانشون استفاده کنن.
معلمین و مربیان مهدکودک‌ها هم می‌تونن برای حفظ نظم و انظباط توی کلاس درس و محیط مهد از این روش بهره ببرن.
همیشه گفتن پیشگیری بهتر از درمانه. این کار هم خیلی بهتر از اصلاح رفتار غلط کودکانه.
ما توی این مقاله برای شما توضیح دادیم که تنبیه مثبت چیست؟ چند نمونه از اون رو براتون بیان کردیم و از معایب و مزایای اون براتون گفتیم.
امیدواریم که این مقاله به تربیت هرچه بهتر کودکان کمک کرده باشه.
برای کسب اطلاعات بیشتر با مشاورین تیم آموزشی پرش تماس بگیرین.
چونکه مثل تنبیههای قدیمی خشن نیست و در عین حال که سختگیرانه است ولی بچهها رو دچار استرس نمیکنه. همچنین تاثیرات بلند مدت این روش بیشتر از باقی روشها است.
