کمرویی از مشکلات رایج بین دانش‌آموزان محسوب میشه. دانش‌آموزان کمرو در برقراری روابط اجتماعی مشکل دارن. ممکنه در جمع احساس اضطراب داشته باشن و علائمی مثل گیجی، تعریق شدید، مشکلات گوارشی، لکنت زبان و … رو تجربه کنن.
کمرویی تمام جنبه‌های زندگی فرد رو در برمی‌گیره. میتونه تا سال‌ها ادامه داشته باشه و روابط اجتماعی فرد رو در بزرگسالی تحت تاثیر قرار میده. در این مقاله به علل کمرویی دانش‌آموزان پرداختیم و راهکارهایی رو برای غلبه به این مشکل ارائه دادیم.
ژنتیک، محیط و تجربیات آسیب‌زا، از جمله دلایل اصلی کمرویی دانش‌آموزان هستن. برای غلبه بر این مشکل، باید والدین و معلم دانش‌آموز با هم همکاری داشته باشن.
عناوین مهمی که در این مقاله می‌خوانیم :
علل رایج کمرویی دانش‌آموزان
کمرویی دانش‌آموزان میتونه دلایل مختلفی داشته باشه. دلیل کمرویی یک فرد حتماً با فرد دیگه‌ای یکسان نیست. در ادامه به ۴ دلیل بالقوه کمرویی در دانش‌آموزان می‌پردازیم.
۱ـ ژنتیک
فرد میتونه تحت تاثیر ژنتیک، کمرو و خجالتی باشه. اگه والدین و سایر اعضای خانواده کمرو باشن، کودک هم با مشکل کمرویی مواجه میشه. اما این مشکلی نیست که تا ابد همراه فرد بمونه. با تمرین می‌تونیم بهش غلبه کنیم.
۲ـ تاثیرات محیطی
محیطی که کودک در اون رشد میکنه، تاثیرات زیادی روی خلق و خوی کودک می‌ذاره. گاهی این تاثیرات تا بزرگسالی پایداره. داشتن والدین سخت‌گیر که مدام باید و نباید برای کودک تعیین می‌کنن، باعث میشه که کودک در بزرگسالی مشکل خارج شدن از نقطه امن (Comfort zone) داشته باشه. اگه فرد تو محیط نا‌امن بزرگ شده باشه، ممکنه در برقراری روابط اجتماعی مشکل داشته باشه.
۳ـ تجربیات آسیب‌زا
تجربیات آسیب‌زا (Traumatic experiences) میتونن از کودکی تا بزرگسالی همراه فرد باشن. برای مثال، مورد زورگویی واقع شدن میتونه دلیل کمرویی دانش‌آموز باشه. یا اگه فرد در مورد علایق و سرگرمی‌های مورد علاقه‌ش مورد تمسخر قرار بگیره، ممکنه در آینده به فردی خجالتی تبدیل بشه.
دریافت مشاوره تحصیلی رایگان +
برنامه درسی
توی درس خوندن مشکل داری و به دنبال یک برنامه درسی حرفهای شخصی‌سازی شده هستی؟ مشاورین ما، بهترین راهکار رو برای تو دارن!
فرصت رو از دست نده و برای دریافت یک جلسه
مشاوره رایگان،
شماره تماست رو وارد کن!
۴ـ محیط زندگی پرتنش
زندگی در شرایط آسیب‌زا و پرتنش خانوادگی هم ممکنه دلیلی برای کمرویی دانش‌آموزان باشه. برای مثال می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
والدین مدام در حال دعوا باشن
یکی از والدین یا هر دو به اعتیاد دچار باشن
والدین تصمیم به جدایی بگیرن
کودک والدین خودش رو در سنین پایین از دست بده
رابطه بین اضطراب و کمرویی دانش‌آموزان
کمرویی، اضطراب اجتماعی و درونگرا بودن، اغلب با هم اشتباه گرفته میشن. اضطراب اجتماعی و کمرویی شباهت بسیاری به هم دارن. در نظر داشته باشین که اضطراب اجتماعی، یک اختلال روانیه. در حالی که درونگرایی و کمرویی، اختلال محسوب نمی‌شن.
افراد دچار به اضطراب اجتماعی، میتونن درونگرا هم باشن. اما این درونگرایی از ترسه:
ترس از رد شدن
ترس از قضاوت دیگران
خود سرزنشی
دانش‌آموزان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، افکار منفی بیشتری نسبت به خودشون دارن. اضطراب باعث میشه که فرد از برقراری ارتباط با دیگران لذت نبره و در مراودات اجتماعی دچار مشکل بشه. کمرویی میتونه باعث اضطراب فرد بشه. اما نه در حدی که اضطراب اجتماعی برای فرد مشکل ایجاد میکنه.
اضطراب اجتماعی یک اختلال روانیه و برای درمان، فرد باید به پزشک متخصص مراجعه کنه. در مقابل، کمرویی مشکلیه که خودمون به تنهایی می‌تونیم باهاش مقابله کنیم. مردم عادت دارن درونگرایی رو هم به اضطراب اجتماعی و کمرویی مرتبط کنن. اما لزوماً یک فرد درونگرا، خجالتی نیست.
درونگرایان در برقراری ارتباط مشکلی ندارن و در محیط‌های دلخواهشون میتونن روابط اجتماعی برقرار کنن. اگه در جمع حضور پیدا نمی‌کنن، به دلیل اضطراب نیست. به این دلیله که دلشون می‌خواد لحظاتی رو تنها باشن.
علائم کمرویی دانش‌آموزان
دانش‌آموزان کمرو حداقل ۳ یا ۴ مورد از رفتارهای زیر رو در پیش دبستانی یا دبستان نشون میدن:
برای پاسخ دادن به سوالات داوطلب نمی‌شه.
موقع خطاب کردن دانش آموز، رو برمی‌گردونه.
فعالیت‌های سرگرم‌کننده بچه‌ها رو می‌بینه اما بهشون نمی‌پیونده.
ارتباط چشمی کمی برقرار میکنه. یا اصلا قادر به این کار نیست.
آروم حرف می‌زنه.
برای فعالیت‌های مختلف داوطلب نمی‌شه.
اختلالات رشدی یا عصبی هم میتونه دلیل این رفتارها باشه. در موارد حاد، لازمه که به پزشک مراجعه کنین. ۴ مشکل رایجی که ممکنه به کمرویی شباهت داشته باشه، عبارتند از:
ناشنوایی یا کم‌شنوایی: ممکنه کودک به دلیل ناشنوایی یا کم‌شنوایی به صدا کردن نام واکنشی نشون نده. مثلا معلم اسمش رو صدا بزنه و اون کودک نشنوه و به کارش ادامه بده. این رفتار برای دانش‌آموز کمرو عادی نیست و می‌تونیم تشخیص بدیم که کودک صدای معلم رو نشنیده.
اوتیسم تشخیص داده نشده: کودکانی که رفتارهای عجیبی مانند تکان دادن دست در هوا یا انجام حرکت‌های تکراری از علائم اختلال اوتیسمه. دانش‌آموزان کمرو فقط در شرایط خاص رفتارهای عجیبی از خودشون نشون میدن.
افسردگی: کودکان خجالتی، در محیط امن مثل خونه یا جمع خانوادگی، شاد و فعال هستن. اما کودکان افسرده در تمامی حالات، از برقراری ارتباط خودداری می‌کنن.
تاخیر تکلم: اگه کودک دلش بخواد در بحث‌ها و فعالیت‌ها شرکت کنه، معلوم میشه که خجالتی نیست. کودکان خجالتی در محیط خونه عادی رفتار می‌کنن. با نزدیکانشون راحت صحبت می‌کنن. اما اگه کودک در خونه هم مشکلاتی در صحبت کردن داشته باشه، مشکل تاخیر تکلم داره نه کمرویی.
تاثیر کمرویی در بزرگسالی
کمرویی ممکنه در بزرگسالی، مشکلات زیر رو برای فرد ایجاد کنه:
عصبی بودن
خودداری از برقراری روابط نزدیک
اختلال در یادگیری
کاهش فرصت‌ها برای تمرین و بهبود مهارت‌های اجتماعی
همین که یک کودک کمرو به سن ۹ تا ۱۰ سالگی می‌رسه، افراد دیگه ممکنه غیر عادی خطابش کنن. این میتونه تاثیرات ناگواری روی عزت نفس کودک داشته باشه. از طرف دیگه، کودکان کمرو کمتر از سایرین به فعالیت‌های خارج از منزل گرایش دارن. شاید چون می‌ترسن با انجام کار اشتباه، جلب توجه کنن. اگرچه بیشتر کودکان کمرو در آینده این مشکل رو ندارن؛ اما در خیلی از موارد، این مشکل تا بزرگسالی با فرد می‌مونه.
راهکارهایی برای حل مشکل کمرویی
همونطور که گفتیم، کمرویی میتونه تا بزرگسالی همراه فرد بمونه. برای رفع مشکل کمرویی دانش‌آموزان کم‌سن دبستانی، والدین و معلمین باید همکاری کنن. دانش‌آموزان بزرگتر میتونن به مشاور مراجعه کنن یا با راهکارهای زیر مشکل کمرویی خودشون رو حل کنن:
با کارهای کوچک شروع کنین
خارج شدن از محدوده امن برای دانش‌آموزان کمرو کار سختیه. تعیین اهداف کوچک به شما کمک میکنه که در مدت زمان کوتاه بر کمرویی غلبه پیدا کنین. برای مثال می‌تونین با صحبت با اعضای خانواده یا هم‌کلاسی‌ها شروع کنین. انجام این کارها باعث میشه اعتماد به نفس پیدا کنین و راحت‌تر در جمع حاضر بشین.
نقاط قوت خودت رو بشناس
کمرویی دانش‌آموزان باعث میشه که خیلی از موقعیت‌های خوب رو برای آینده از دست بدن. وقتی شما همیشه در یک محدوده امن و بدون فشار قرار بگیرین، هیچ وقت نقاط قوت خودتون رو متوجه نمی‌شین. و این باعث توقف رشد شخصی شما میشه. برای همین لازمه که با دقت توانایی‌های خودتون رو بشناسین. برای این کار می‌تونین از مشاور کمک بگیرین.
از موقعیت‌های اجتماعی فاصله نگیر
ما می‌تونیم بدترین دشمنان خودمون باشیم. یادتون باشه که صحبت کردن با خود در موقعیت‌های اجتماعی میتونه به کاهش استرس شما کمک کنه. شما لایق این هستین که بر کمرویی غلبه کنین و اعتماد به نفس خودتون رو بازسازی کنین. برای این کار لازمه که صدای سرزنش‌گر درونتون رو خاموش کنین.
افراد خجالتی از موقعیت‌های ترسناک اجتناب می‌کنن. اما اگه ما ارتباط اجتماعی نداشته باشیم، بیشتر در معرض مشکلاتی مانند افسردگی و گوشه‌گیری قرار می‌گیریم. پس خودتون رو مجبور کنین که با دیگران تعامل داشته باشین.
از شکست‌ها استقبال کن
شکست خوردن در برقراری ارتباطات اجتماعی اتفاقی رایجه. اما این شکست نباید پایان راه شما باشه و به این معنی نیست که در برقراری ارتباطات هیچ شانسی ندارین. ناامید شدن خیلی آسونه اما یادتون باشه که هر کاری سختی‌های خودش رو داره.
عامل کمرویی خودت رو بشناس
اگه بدونی که چرا در موقعیت‌های اجتماعی خجالتی ستی، می‌تونی به دنبال روش‌های درست برای مقابله دست پیدا کنی. برای مثال، کمرویی شما میتونه به خاطر کمبود اعتماد به نفس یا تجربه بدی در گذشته باشه. داشتن نگاه عمیق به درون خودتون، بهتون کمک میکنه که به خودشناسی برسین.
اطرافت رو با افراد حمایت‌گر پر کن
وقتی آدم‌های اطرافت نگاه قضاوت‌گر نداشته باشن، احساس بهتری نسبت به خودت پیدا می‌کنی. حتی اعتماد به نفس بیشتری برای خارج شدن از محدوده امن پیدا می‌کنی و به این شکل مشکل کمرویی شما برطرف میشه.
از درمانگر کمک بخواه
درمانگران و روانشناسان به صورت تحصصی میتونن مشکل شمارو شناسایی کنن. همچنین میتونن با ارائه راهکار و مشاوره به شما کمک کنن که با خجالت و کمرویی مقابله کنین. اقداماتی که روانشناس برای غلبه بر خجالت انجام میده، عبارتند از:
شناسایی دلایل کمرویی دانش‌آموزان
شناسایی افکار منفی که شمارو از تعاملات اجتماعی منصرف میکنه
مدیریت علائم فیزیکی که هنگام برقراری ارتباطات اجتماعی تجربه می‌کنین
ارائه راهکارهایی برای برقراری ارتباطات اجتماعی
حل مشکل کمرویی دانش‌آموزان توسط معلم‌ها
معلم، میتونه تاثیر منفی یا مقبت روی کمرویی دانش‌آموزان داشته باشه. در گذشته خیلی از معلم‌ها برای رفتارهای گوشه‌گیرانه، کودک رو تنبیه می‌کردن. این کار باعث میشه که کودک منزوی‌تر بشه.
اما معلمان امروزی، راهکارهای خوبی برای حل مشکل کمرویی دانش‌آموزان ارائه میدن. معلم خوب، به کودک خجالتی کمک میکنه که فعالیت بیشتری داشته باشه. تشویقش میکنه که حرف بزنه و وسایلش رو با سایر بچه‌ها تقسیم کنه. چند راهکار عالی برای حل مشکل کمرویی کودکان عبارتند از:
تشویق به انجام کارهای گروهی
معلم میتونه دانش‌آموزان رو دو به دو یا گروهی تقسیم‌بندی کنه. فعالیت‌های ساده‌ای رو برای برقراری تعامل در نظر بگیره. تمام کودکان به بازی علاقه‌مندن. کودکان خجالتی وقتی احساس امنیت داشته باشن، عکس‌العمل بهتری از خودشون نشون میدن.
دانش‌آموزان خجالتی در صحبت کردن مشکل دارن. ممکنه تن صداشون خیلی پایین باشه یا موقع صحبت دچار لکنت بشن. معلم باید به کودک فرصت بده تا صحبتش رو تموم کنه. در صورتی که کودک نتونست ادامه بده، باید با مهربانی، بحث رو با سایر دانش‌آموزان ادامه بده.
داشتن احساس هم‌دلی و هم‌دردی
دانش‌آموز با دیدن حس هم‌دلی معلم، رابطه‌ای مادرانه یا پدرانه با اون برقرار میکنه. به این ترتیب خیلی راحت‌تر نیازش رو مطرح میکنه و در بحث‌ها همراه میشه.
تشویق برای رفتارهای برونگرایانه
معلم باید نامحسوس اما با وسواس، رفتارهای کودک رو زیر نظر داشته باشه. اگه دانش‌آموز خجالتی کاری انجام داده که تا الان از انجامش خودداری می‌کرده، میتونه بهش جایزه بده. با این کار دانش‌آموز احساس ارزشمندی میکنه و راحت‌تر به فعالیت‌های مشابه می‌پردازه.
پرهیز از برچسب‌گذاری
نامیدن دانش‌آموز تحت لقب‌هایی مثل خجالتی یا گفتن حرف‌هایی مثل «خجالت نکش» بیشتر باعث مضطرب شدن دانش‌آموز میشه. معلم باید خیلی محتاطانه برخورد کنه و در انتخاب کلمات دقت داشته باشه. به این شکل کودک در کلاس احساس امنیت میکنه و فکر نمی‌کنه که زیر نظره.
برقراری ارتباط با والدین
معلم با همکاری والدین دانش‌آموز، میتونه دلایل کمرویی کودک رو تشخیص بده. به این شکل میتونه شرایط استرس‌زا برای کودک ایجاد نکنه و محیطی آروم براش فراهم کنه. کودک در این محیط مانند محیط خانه، رفتاری عادی از خودش نشون میده.
برقراری ارتباطات غیرکلامی
برای مثال، به دانش‌آموز اجازه بده که در صورت نیاز به کمک، روی کاغذ یا برچسب نیازش رو بنویسه. یا دانش‌آموزان دیگه هم در این مدل برقراری ارتباط مشارکت داشته باشن.
حل مشکل کمرویی دانش‌آموزان توسط والدین
جمع خانوادگی، اولین محیطیه که رفتارهای کودک در اون شکل می‌گیره. والدین میتونن با تشویق کودک و ایجاد محیط امن، فرزندانی سالم رو تحویل جامعه بدن. اما محدود کردن کودک به تعاملات خانوادگی، ممکنه زمینه‌ساز کمرویی دانش‌آموزان بشه. در این صورت، لازمه که اقدامات زیر رو به عنوان والدین انجام بدین:
تشویق به انجام فعالیت‌های خارج از منزل
تشویق به انجام ورزش‌های گروهی
شرکت دادن کودک در کلاس‌های هنری دسته‌جمعی
مراجعه به مشاور و روانشناس کودک در صورت نیاز
تشویق کودک به داشتن استقلال و انجام امور به تنهایی
داشتن هم‌دلی و رفتار مهربانانه
در آغوش گرفتن و نوازش کودک در مواقع نیاز
سخن پایانی در مورد کمرویی دانش‌آموزان
در این مقاله به علل کمرویی دانش‌آموزان و راه‌های مقابله با این مشکل پرداختیم. دانش‌آموزان در سنین مختلف، مشکلات متفاوتی رو تجربه می‌کنن. کمرویی میتونه از سنین پایین تا بزرگسالی همراه فرد باشه. برای دانش‌آموزان کوچک‌تر، باید خانواده و معلم همکاری داشته باشن.
اما دانش‌آموزان دبیرستانی که از کمک معلم و والدین بی‌بهره بودن، میتونن با انجام راهکارهایی این مشکل رو حل کنن. یادتون باشه که هیچ وقت برای حل مشکلات دیر نیست و تجربه ما از زندگی در آینده، به عملکرد امروزمون بستگی داره.
در صورت تمایل به مشاوره تحصیلی یا ثبت نظر می‌تونین شماره تماس خودتون رو در کادر پایین صفحه وارد کنین. کارشناسان گروه آموزشی پرش، در اسرع وقت با شما تماس می‌گیرن.
به طور کلی، برقراری ارتباطات اجتماعی کمک میکنه که کودک کمتر با مشکل کمرویی مواجه بشه. مهد کودک هم محیطی تعاملی و مناسبیه. با این حال دقت داشته باشین که محیط مهد کودک از استانداردهای لازم برخوردار باشه.
